[VIẾT] #2 Nghĩ lại lối sống xanh của mình trong 5 năm qua

Mình vẫn sẽ tìm hiểu, áp dụng và duy trì những phương pháp sống xanh để bảo vệ môi trường khi phù hợp với chính mình, chứ không chỉ để thể hiện mình là một người sống xanh. Với mình, mọi thứ đều là tùy duyên, kể cả việc chọn sống xanh hay không, mỗi hành động, mỗi phương pháp đều sẽ cần thay đổi, điều chỉnh theo nhu cầu thực tế tại từng thời điểm. Sẽ có lúc phương pháp mình tự cho là đúng, nhưng thời gian sau, mình mới nhận ra nó sai lầm như thế nào. “Người ta” thường nói nếu muốn thì tìm cách, nếu không muốn thì tìm cớ. Và đúng vậy, mình đang tìm ra cái cớ cho việc mình chưa thể loại bỏ hoàn toàn những sản phẩm gây ô nhiễm môi trường và bù đắp vào đó những hành động thay thế khác.

(h02) Hình do bạn mình chụp Biển Vũng Tàu tháng 10, 2023 gửi cho xem 

Ngày 11/12/2023, lúc 10h30p, mình đang gõ về lối sống (có vẻ) xanh trong 5 năm vừa qua. Năm năm, gọi là nửa thập kỷ nghe cho cảm giác lâu dài, mình vẫn luôn hướng hành động nương theo những gì mà “người ta” định nghĩa, chia sẻ về lối sống xanh. Hôm nay chẳng nhân dịp gì, ngồi ngẫm nghĩ và viết lại hành trình tập tành, thực hành sống xanh vừa qua của mình.

Dành cho bạn nào chưa nghe đến khái niệm “lối sống xanh” hay “sống xanh” thì để mình giải thích trước. À, mình chỉ viết theo những gì não mình đã nghĩ, tay mình đã làm trong 5 năm vừa qua. Nếu bạn muốn đọc những nội dung chuẩn chỉnh, có số liệu khoa học hay mang tính xác thực cao hơn một bài viết của cá nhân, bạn có thể nhờ chị Google hoặc nhà sách, thư viện để trợ giúp. Bởi ở bài viết này, mình chỉ muốn toàn tâm toàn ý nghĩ rồi viết về hành trình của riêng mình, từ mình và do mình, không muốn “chép phao” từ các tài liệu hay sách vở nào hết. Mọi nội dung dưới đây chỉ là chắt lọc từ quá trình bồi đắp các loại sách, tài liệu, video, bài báo, người có sức ảnh hưởng trong 5 năm vừa qua của mình. 

Mình nghĩ lối sống xanh là lối sống cố gắng tạo ra ít tác động xấu đến môi trường nhất có thể, tùy theo hoàn cảnh, nhu cầu của mỗi cá nhân. Cách sống xanh của mình thể hiện ở những hành động như:

1. Giảm rác thải, khí thải (giảm lượng đồ ăn dư thừa, nhớ mang theo túi cá nhân để mua đồ, đi những quán cà phê không phục vụ ly thủy tinh thì mang theo bình inox, tận dụng dùng “1 nước 2 việc” như nước rửa gạo đem tưới cây, nước tráng quần áo giặt tay giữ lại ngâm giặt dẻ lau chân, khi thời gian thong thả và tiện đường thì chọn đi xe buýt thay vì chạy xe máy hoặc đặt xe công nghệ).

2. Tiêu dùng theo tiêu chí: Công năng - Bảo quản - Giá cả - Hình thức (chẳng hạn với quần áo, công năng cần phải mặc phù hợp với nhu cầu hoạt động và hoàn cảnh môi trường, mặc thoải mái, thấm hút mồ hôi tốt, việc bảo quản dễ dàng, đơn giản khi chỉ cần giặt máy và bột giặt thông thường đều được, không có nhiều chi tiết đính kèm, không có kiểu dáng phức tạp để dễ dàng gấp gọn vuông vức trong tủ quần áo, giá cả phải chăng “tiền nào của nấy”, hình thức tối giản minimalism, hay tránh mua đồ màu trắng vì dễ dơ và cần giặt riêng).

3. Sinh hoạt lành mạnh (dành thời gian hoạt động ngoài trời, sáng sớm thì đón nắng, chiều tối thì hóng gió vừa đi bộ hoặc ngồi lướt điện thoại thay vì ở trong nhà… tiêu tốn đèn điện, ăn uống ưu tiên rau củ, trái cây và giảm ăn thịt một cách thừa mứa vượt quá nhu cầu thể trạng, ăn cơm nấu ở nhà và năm thì mười họa đặt đồ ăn mang về)

4. Biết đủ và biết ơn những gì đang có (để không có cảm thấy FOMO (Fear Of Missing Out - sợ bị bỏ lỡ, bỏ rơi) chạy theo “trend” (xu hướng) mà mua nhầm những thứ thực sự không cần thiết. Ví dụ khi bắt gặp những món đồ thời trang, phụ kiện hay sách truyện được giảm giá đậm sâu trên các sàn thương mại điện tử hay các phiên livestream, mình sẽ áp dụng cách tiêu dùng theo tiêu chí ở mục 2. bên trên. Có thể trước mắt mình thấy một tình huống thật đẹp, thật khao khát về sản phẩm do người làm nội dung quảng cáo thể hiện, nhưng nếu như trong đầu mình có một thoáng nghĩ đến “viễn cảnh” mua chúng về chỉ mất công dọn rác thì ok, khoan đã, đừng mua vội. Và tự nhiên sau đó thì sản phẩm ấy cũng sẽ rơi vào quên lãng, bởi nếu mình cần, mình sẽ nhớ đến chúng.

Với mình, lối sống xanh đã mang lại những lợi ích cho cả thân, tâm, trí của mình:

1. Về thân (sức khỏe): Ăn uống lành mạnh giúp mình có giấc ngủ ngon,  làn da trông cũng được và cơ thể cũng gọi là tương đối không quá thiếu cân hay thừa cân, ít đi bệnh viện. Trộm vía!

2. Về tâm (tinh thần): Khi không phải lo nghĩ về việc dọn dẹp, bảo quản đồ đạc quá thừa mứa hay tiền nong cũng được được tiết kiệm, không bị chi một cách lãng phí vào những món đồ không cần thiết, lựa chọn những hình thức giải trí lành mạnh là tận dụng nắng sớm, gió trời và cây xanh, điều tất nhiên là sẽ có được một tinh thần bình yên, tươi mát và vui vẻ không quạu (có lẽ vậy :v )

3. Về trí (kiến thức): Đọc thêm được nhiều sách, bài viết, xem thêm nhiều bộ phim tài liệu, video, biết thêm những người đang theo đuổi lối sống xanh trên toàn thế giới cũng là cách để “nhúng chân” vào nguồn tri thức của nhân loại: Đời sống xã hội, cách vận hành của nền kinh tế, công nghệ tiên tiến, hoặc chỉ đơn giản là học thêm ngoại ngữ. 

Sơ sơ về lối sống xanh theo định nghĩa từ mình là như thế. Còn bây giờ mình sẽ ngẫm và viết về đôi ba ý kiến về sống xanh của chính mình. 

CỨ MUA SẮM NHỮNG SẢN PHẨM ĐƯỢC “GẮN MÁC” SỐNG XANH KHÔNG CÓ NGHĨA LÀ MÌNH ĐANG SỐNG XANH

Bởi nếu không duy trì sử dụng được như một thói quen, sản phẩm dù “xanh” đến mấy cũng thành “rác”

Túi vải, túi rút đi chợ, ống hút tre, ống hút cỏ, ống hút inox, những thứ ấy từ lúc mình “đu theo trend sống xanh” cách đây 3-4 năm, vẫn nằm một xó trong tủ. Có thứ mình tự mua, có thứ mình được tặng. Nhưng nghĩ lại mình đâu có dùng đến chúng (nhiều lần). Những chiếc túi nhỏ để đựng rau khi đi chợ mình dùng được vài lần đã bị dơ và lên mốc đen do mình không giặt kịp thời ngay sau khi sử dụng. Các loại ống hút dùng nhiều lần thì chẳng mấy khi mình dùng đến, vì mình luôn ưu tiên chọn uống trực tiếp bằng cốc. Còn khi ở ngoài đường, các món trà sữa trân châu hay đồ uống đặt ship, mình vẫn sử dụng ống hút nhựa sẵn có thay vì mang theo ống hút cá nhân vì các lý do tự mình biện minh rằng không tiện mang theo, không nhớ để mang theo, mang theo thì rửa ống hút ở đâu, nếu chỉ rửa nước thôi thì không sạch, và cả trường hợp bỏ quên chiếc ống hút. 

Và còn rất nhiều những sản phẩm sống xanh khác nhưng mình chỉ viết từng đó thôi. Bạn thấy đấy, một sản phẩm sống xanh được sản xuất và quảng cáo là một chuyện nhưng được sử dụng và duy trì sử dụng lại là một chuyện khác. Trong khi điều đầu tiên của việc mình sống xanh là mình cần giảm được lượng rác thải, khí thải vậy mà mình đã mua về tạo thêm “rác”. Mĩnh cũng nghĩ đến việc đem cho tặng những món đồ dùng cá nhân, tình trạng không còn mới mẻ ấy, nhưng nếu không phải người nhà, người cực kỳ thân thiết thì khó mà dùng chung được. 

Ngoài ra, còn có những sản phẩm tẩy rửa được quảng cáo là hữu cơ, giảm gây ô nhiễm nguồn nước, thực sự mình rất thích và mong muốn có thể mua về sử dụng, nhưng bạn biết đấy, giá cả của những chất tẩy rửa hữu cơ không rẻ một chút nào so với những chất tẩy rửa thông thường khác. Xà bông tắm, nước rửa tay, dầu gội đầu, bột giặt, nước tẩy bồn cầu, nước lau sàn, nước rửa chén,...đều được tiêu dùng hàng ngày thậm chí nhiều lần trong ngày. Vậy nên, không lý do gì mà mình lại chọn đánh đổi một mức giá cao hơn khả năng tài chính của mình.

Vậy mình phải làm sao để mà sống xanh khi mình từ chối mua và sử dụng ống hút inox, túi rút đi chợ đựng rau củ, chất tẩy rửa hữu cơ? Sau đây là những cách mình thực hiện, nếu bạn thấy hạp thì cùng thực hành với mình nhé!

1. Uống nước:

• Ly uống nước khi ở nhà: Thủy tinh, inox, sứ, nhựa, bất cứ cái gì có sẵn trong nhà.

• Ly uống nước khi tại quán: Mang theo chiếc bình inox Lock&Lock đã dùng được 4 năm rồi hoặc một chiếc bình cũng là của Lock&Lock do bạn mình tặng được 8 tháng (chắc thấy bình của mình cũ mèm hay sao á :’). Lần đầu tiên, cũng là lần duy nhất (và chắc chắn sẽ không có lần trở lại) mình bước vào một quán trà sữa từ chối phục vụ vào bình cho khách, đó là quán…thôi không nói đâu. Và giải pháp các bạn nhân viên đưa ra cuối cùng cho mình là: Các bạn vẫn pha vào ly nhựa và đổ lại vào bình inox. Ủa, chi dzậy? Hôm đó, mình đã có hẹn sẵn nên đành phải chấp nhận dùng ly nhựa, nếu không thì mình đã đi về luôn rồi. 

• Ly uống nước mang đi mọi lúc, mọi nơi: Vẫn là chiếc bình inox trên.

• Đồ đựng bình nước: Túi len do mình từ móc làm từ sợi cotton Việt Nam.

• Đồ uống không có trân châu hay các loại thạch: Uống trực tiếp bằng ly, nghĩa là miệng mình và miệng ly chạm nhau luôn, không dùng ống hút nhựa cũng không cần đến ống hút “dùng nhiều lần”.

• Đồ uống có trân châu hay các loại thạch: Vẫn dùng ống hút nhựa có sẵn thôi, hoặc mượn muỗng inox của quán để uống trà sữa như… ăn chè :”> 

• Các loại đồ uống “tốt cho sức khỏe”: Nước lọc, cam, chanh, mơ, chanh dây, trà, cà phê, sinh tố, nước ép nhà làm.

• Các loại đồ uống “vui vui khi lâu lâu tụ tập”: Trà sữa trân châu, đá xay, nước có ga, nước đóng hộp, bia,...

• Rác thải sau khi uống nước: Vứt riêng mỗi túi cho rác hữu cơ (vỏ, hạt trái cây) và rác vô cơ (lon, chai, vỏ giấy)

1. Mua sắm, đi chợ, đi siêu thị:

• Túi đựng dùng nhiều lần: Túi vải nhà làm, túi nhựa siêu thị. Mình có một chiếc túi vải được may cho (vải rẻ tiền mua trên sàn Sọp Be thôi), dùng đến nay đã 5 năm rồi. Màu túi ngà ngà xám xám nên có bị vài vết ố màu cũng không thành vấn đề. Ngoài ra mình cũng dùng túi nhựa của siêu thị vuông vức, đứng dáng để sắp xếp hàng hóa gọn gàng, tiết kiệm diện tích chứa.

• Túi nilon: Mình vẫn dùng, không từ chối 100% được đâu. Mình dùng túi nilon đựng những rau củ dính quá nhiều đất, và sau đó tận dụng lại để đựng rác. Ngoài ra, thi thoảng mình vẫn cố ý chọn lấy túi nilon bởi… nhà hết túi nilon đựng rác do trước đó đã từ chối quá nhiều. Lắm hôm không có túi nilon phù hợp để đựng rác, mình phải dùng đến túi bao bì ngũ cốc, cho rác vào và dùng thun buộc lại. 

• Đi chợ mua rau củ: Rau củ sạch đất mình cho vào cân sau đó đổ vào một chiếc túi vải lớn của mình, rau củ dính nhiều đất mình vẫn chọn lấy túi nilon trừ khi hôm đấy mình rảnh rỗi giặt túi vải ngay khi đi về.

• Đi chợ mua thịt cá: Mình vẫn dùng túi nilon vì một số người bán không để trực tiếp thịt lên bàn cân. Mà nếu mình bỏ vào hộp thì người bán phải thêm một công đoạn là cân riêng chiếc hộp trống, trong khi ấy, chợ luôn là nơi tấp nập, bận rộn, cả một hàng dài người còn đang chờ mình phía sau, nếu gây mất thời gian, phiền hà cho mọi người xung quanh thì đó chưa phải là lựa chọn ưu tiên của mình. Hoặc là có cách nhanh lẹ hơn là mình phải chịu thêm một chút tiền cho chiếc hộp trống của riêng mình. Tất nhiên là mình từ chối cách này.

• Đi siêu thị mua rau củ: Mình vẫn dùng túi nilon có sẵn ở các quầy hàng. Bởi vì, từ cổng chính bước vào siêu thị, mọi loại túi to nhỏ đều được niêm phong lại. Vậy nên, mình “bù đắp” bằng cách không dùng mỗi loại rau củ cho 1 túi, trừ khi mua số lượng lớn. Chỉ cần chọn một chiếc túi nilon (lớn)  đựng được nhiều loại rau củ vào đó. Khi cân thì đưa rau củ lên bàn cân, sau đó nhân viên cho hết tất cả vào 1 túi và dán lần lượt các nhãn giá bên ngoài. Theo như siêu thị mình hay đi, 1 túi nilon được phép đựng tối đa 3 loại rau củ khác nhau.

• Đi siêu thị mua thịt cá: Hiển nhiên là mình dùng túi nilon hoặc khay xốp đã đóng gói sẵn và cũng không thể tận dụng 1 túi… đựng nhiều loại thịt được. Nên là, cách để “bù đắp” gián tiếp đó là không lãng phí lượng thịt đã mua về.

• Mua những món đồ lặt vặt “bất chợt” khi không mang theo túi đựng: Túi áo, túi quần, cốp xe, cầm tay không. Bí quá thì xách túi nilon mang về rồi đựng rác. 

1. Tắm giặt, tẩy rửa:

• Xà bông tắm: Mình mua xà bông Lifebuoy loại đóng gói 2 cục/hộp vừa tiết kiệm bao bì và chi phí hơn khi mua lẻ mà lại còn…cảm thấy tắm sạch.

• Dầu gội đầu: Tùy hứng mình thích mùi nào thì mua mùi đó, quan trọng là chọn chai dạng lớn dùng cho cả năm cũng có khi chưa hết. 

• Nước giặt: Mình đang dùng nước giặt Lix loại túi 3.5kg. Mỗi lần giặt chỉ dùng lượng vừa đủ thơm, đổ từ tốn, không có đổ ào ào thơm nức mũi, bọt xà phòng sủi cả lên cống nhà mình như người hàng xóm nào đấy :’>. Với các bộ đồ cần giặt tay, mình tận dụng lại nước cũ để ngâm và giặt giẻ lau chân, chà giày dép, rửa sân.

• Nước rửa chén: Loại Thái Lan Lipon can lớn 3,6 lít không gây khô tay (nhiều) và mùi không hắc. Trong quá trình rửa chén, mình tận dụng nước rửa rau để tráng bát trước khi chà rửa bằng xà bông. Ngoài ra, mình sắp xếp chén đĩa sao cho khi vòi nước mở, nước không rơi trực tiếp ngay xuống bồn, mà phải qua các lớp chén đĩa đã được xếp chống (trừ chiếc chén cuối cùng được tráng).  Khi chén đĩa nhiều mà bồn lại nhỏ, mình chia thành 2-3 đợt rửa nên sẽ tận dụng được nước tráng từ đợt trước để tráng khi bắt đầu đợt tiếp theo. 

ĐỂ SỐNG XANH MÌNH ĐÂU CẦN PHẢI ĂN CHAY TOÀN THỜI GIAN

Có một giai đoạn, mình tập tành ăn chay. Mình giảm lượng thịt cá đi rất nhiều, và một lẽ dĩ nhiên đã xảy ra, mình luôn mệt mỏi và bủn rủn chân tay. Mình biết chứ, là do mình chưa có phương pháp đúng đắn để ăn chay. Mặc dù mình rất đau xót khi thấy những tin tức hay hình ảnh, video về ngành công nghiệp chăn nuôi, nhưng có lẽ việc ăn chay hiện tại của mình chỉ là để đổi món, đổi vị mà thôi. Vậy nên, thay vì cố ép bản thân phải ăn chay mới là sống xanh, mình thực hành những cách thay thế như sau:

• Ăn hết những phần mình đã mua, lấy, nấu, được nhận.

• Chỉ ăn hoặc nấu lượng đồ ăn vừa đủ theo nhu cầu cơ thể.

• Chú ý tập trung khi nấu ăn tránh làm cháy đồ ăn.

• Bảo quản đồ ăn dư trong hộp kín khi cất vào tủ lạnh.

• Vét sạch bát đĩa các hạt cơm, miếng đồ ăn nhỏ, nước súp vụn vặt còn dính lại để vừa không lãng phí vừa đỡ công cho người rửa chén. Cách này mình lấy cảm hứng từ việc người Đức ăn bánh mì “lau” hết nước sốt còn lại trên đĩa mà mình đọc cách đây nhiều năm rồi. 

• Khi đi ăn ngoài quán: Gọi trước vài món vừa đủ ăn, nếu còn muốn ăn thêm, gọi tiếp đợt 2. Tránh gọi dồn dập quá nhiều một lúc gây dư thừa phải mất công gói mang về hoặc bỏ lại lãng phí.

• Luôn kiểm tra lại những gì nhà bếp, tủ lạnh mình đang có trước khi mua sắm thêm.

• Kiểm tra định kỳ hoặc ghi chú lại hạn sử dụng bằng bút lông cho các loại đồ hộp để tránh để quên quá hạn phải vứt đi.

• Đi ăn buffet, ăn tiệc lấy mỗi món muốn thử một lượng nhỏ để thưởng thức và tìm ra món ăn hợp khẩu vị.

CHỌN SỐNG XANH KHÔNG CÓ NGHĨA LÀ SỐNG XANH  MỌI LÚC, MỌI NƠI

Sẽ có những lúc mình nhớ nhớ quên quên, có những lúc vội vã, bận rộn, có những lúc ngẫu hứng, tùy tiện. Mình cũng dùng túi nilon, ống hút nhựa, ly nhựa, ly giấy chứ. Mình vẫn ăn đồ ăn đặt online, dùng hộp xốp, muỗng nhựa đấy thôi. Hay mua sắm những món hàng khi nhìn hình thì thấy hợp lý và cần thiết phết nhưng khi mua về dùng thì không. Tuy vậy, với mình, chỉ cần luôn nhắc nhở bản thân suy nghĩ kỹ càng trước khi chọn lựa sao cho phù hợp với điều kiện hiện tại, “ngay lúc này” của mình là được rồi. Bởi sống xanh dù 5 năm, 10 năm hay 20 năm đi chăng nữa, mình vẫn phải luôn mày mò, thử sai và đúc kết trải nghiệm. Vậy nên, dù hiệu quả “bảo vệ môi trường” có ít ỏi đến mức nào, mình vẫn muốn gửi lời cảm ơn cho chính mình, vì đã lựa chọn đi theo lối sống này trong suốt 5 năm qua.

Bài dài mà bạn đã đọc đến đây rồi ư. Xin cảm ơn rất nhiều ^^. Mình sẽ tiếp tục viết tiếp chuỗi bài về sống xanh. Còn bây giờ, mình ngừng tại đây. Kết lại bài viết dài dòng, lan man những suy gẫm về 5 năm chọn theo lối sống xanh của mình rằng mình vẫn sẽ tìm hiểu, áp dụng và duy trì những phương pháp sống xanh bảo vệ môi trường khi phù hợp với chính mình, chứ không để thể hiện, ra vẻ mình là một người sống xanh. Với mình, mọi thứ đều là tùy duyên, kể cả việc chọn sống xanh hay không, mỗi hành động, mỗi phương pháp đều sẽ cần thay đổi, điều chỉnh theo nhu cầu thực tế tại từng thời điểm. Sẽ có lúc phương pháp mình tự cho là đúng, nhưng thời gian sau, mình mới nhận ra nó sai lầm như thế nào. “Người ta” thường nói nếu muốn thì tìm cách, nếu không muốn thì tìm cớ. Và đúng vậy, mình đang tìm ra cái cớ cho việc mình chưa thể loại bỏ hoàn toàn những sản phẩm gây ô nhiễm môi trường mà bù đắp vào đó những hành động thay thế khác. Hiệu quả nhiều hay ít, mình sẽ cần quan sát tiếp (trong 5 năm nữa chăng?)

Nếu bạn đọc thấy lấn cấn hay khó chịu về những việc mình đã làm như trên, mình mong rằng bạn đã chí ít hãy thực hành thử theo mình xem sao đã nhen!

 _

Dông dài nãy giờ là thế, còn bây giờ chào mừng bạn đến với trang web muidaugio.com của mình. Đây là một cuốn sổ tay cá nhân (digital notebook) chứa đựng những gì mình CHỤP - VIẾT - TRỮ - BÀY bất cứ những gì từ đôi mắt quan sát, đôi tai lắng nghe, đôi chân đi lại, đôi tay cặm cụi, một bộ não ưa đọc và một trái tim, may thay, vẫn đang đập.